Czy stosowanie nowoczesnych urządzeń do odzysku energii się opłaca? To pytanie najczęściej stawiane przez piekarzy. Odpowiedź jest prosta: oczywiście, nikt nie inwestuje w tę technologię z miłości do bliźniego. To musi się opłacać i możliwie szybko przynieść choćby częściowy zwrot kosztów jej instalacji.

To ważny, ale nie jedyny czynnik potwierdzający zasadność takiej inwestycji.

Dlaczego warto odzyskiwać energię?

Koszty
Energia już dzisiaj jest droga, a będzie jeszcze droższa. W piecach piekarniczych, chłodniach, mroźniach piekarz/cukiernik zużywa ogromne ilości energii. Każdy zaoszczędzony kW, każdy litr oleju i każdy kubik gazu przyniesie zysk. Zużycia energii nie można łatwo ograniczyć. Trzeba piec, chłodzić, w niektórych przypadkach mrozić, a jakość pieczywa nie może być gorsza, zatem i procesy produkcyjne nie mogą zostać uszczuplone.
Jak duży zysk można osiągnąć, wykorzystując wtórnie energię, zależy od indywidualnych warunków. Ważną rolę odgrywają: stan techniczny palników, czas eksploatacji urządzeń, paleta produktów, procesy technologiczne i organizacja pracy. Dlatego nie ma jednego gotowego rozwiązania.

Ochrona środowiska
Nie trzeba być zaangażowanym ekologicznie, by mieć świadomość, że rozrzutne korzystanie z zasobów energii niesie ryzyko zużycia jej naturalnych źródeł, jej cena w miarę ich kurczenia się będzie coraz wyższa. Wydobycie surowców energetycznych, a później ich spalanie niszczy środowisko. Niektórym piekarzom wystarcza wprowadzenie ekologicznej produkcji, inni wykorzystują to jako reklamę, wielu konsumentów to docenia.

Normy prawne
Nawet jeśli kogoś ekologia w kontekście oszczędzania energii nie interesuje, prędzej czy później będzie musiał zmierzyć się z obostrzeniami, które narzuci ustawodawstwo wewnątrz kraju czy w ramach Unii Europejskiej.

Gdzie szukać możliwości odzysku energii w piekarni?
Źródłem odzyskiwanej energii mogą być przede wszystkim piece (łącznie z kotłowniami termoolejowymi), w drugiej linii urządzenia chłodnicze (mroźnie, komory składowania etc.). Jej odbiornikami mogą być: urządzenia grzewcze, chłodnicze, podgrzewacze wody, myjki i garownie, urządzenia do zaparzania mąki, smażalniki, wytwornice pary, temperówki.
Najczęściej stosowanym nośnikiem energii jest woda, która podgrzana przez wymiennik ciepła przekazuje wytworzoną energię do urządzeń wykorzystujących ciepło z pary i spalin.

Odzysk energii i wtórne jej wykorzystanie najczęściej rozbiega się czasowo, np. myjka do koszy załączana jest w innym czasie aniżeli piece. Oznacza to, że pozyskane z pieczenia ciepło zamienione w wodę musi zostać zmagazynowane. Podobny problem jest w przypadku pór roku: w zimie duża część odzyskanego ciepła wykorzystywana jest do ogrzewania budynku, w lecie z kolei wzrasta zapotrzebowanie na chłodzenie.

Ponieważ energetyczna optymalizacja jest inwestycją długofalową, powinna być tak zaplanowana, aby piekarz miał możliwość zmian i inwestycji. Najprostszą drogą odzysku ciepła z pieców jest MIWE eco:box, który wykorzystuje ciepło ze spalin. Pozyskana w ten sposób energia przeznaczana jest do całkowitego lub częściowego podgrzania wody użytkowej. Potencjał oszczędności zależy od wydajności palnika i czasu eksploatacji pieca. Dzięki kompaktowej budowie łatwo go zamontować w każdej chwili i z każdej strony pieca.

Bardziej wydajny odzysk uzyskamy z wymiennikiem MIWE eco:nova, który odzyskuje energię z kilku pieców. MIWE eco:nova (o wydajności 320, 480, 640, 800 i 960 kW) prowadzi ukrytą w parze i spalinach energię (oddzielnymi kanałami) i po jej przetworzeniu przygotowuje do powtórnego wykorzystania. Energia, która zwykle ucieka przez komin, może być przeznaczona do ogrzania wody. Na ogół odzysk energii i jej wykorzystanie rozmijają się w czasie, dlatego instalowane są zbiorniki pośrednie.

W jednej z piekarni ciepła woda dzięki MIWE eco:nova podczas pracy pieców obrotowych zostaje bardzo szybko ogrzana spalinami do 70^oC. Wysoki stopień skuteczności osiągany jest poprzez oddzielenie spalin i pary. System gładkich rur wewnętrznych ułatwia czyszczenie, instalacja nie wymaga przeglądów ani napraw, wystarczy raz w roku przepłukać ją wodą.
Idealnym odbiorcą odzyskanej energii może być myjka do koszy. Rozmiar oszczędności zależy od wielu czynników, ale przeciętnie jest to 1/4 energii wykorzystywanej do pieczenia. Dzięki MIWE eco:nova instalacja piecowa obsługiwana jest przez jeden komin zamiast kilku.

Jeden z klientów obliczył, iż dzięki podłączeniu MIWE eco:nova do 4 pieców obrotowych może zrezygnować z zakupu ogrzewania piekarni. Jednocześnie zauważalna jest lepsza, bardziej wydajna praca pieców. Sterowany falownikiem nawiew w systemie odzysku ciepła gwarantuje równomierną pracę palnika i związaną z tym oszczędność energii. Przekłada się to również na efekt pieczenia: idealnie równomierny i powtarzalny.

W MIWE eco:nova zainstalowany jest system oczyszczania: ze spalin uwalniany jest dwutlenek siarki, który osadza się na kamieniach wapiennych, natomiast para zostaje oczyszczona z resztek tłuszczu i brudu. Kamień wapienny powinien być regularnie wymieniany i utylizowany zgodnie z normami ochrony środowiska.

To nie koniec. Problemem przy odzysku ciepła z pieców jest brak stałego dopływu ciepła. Zbiornik pośredni jest tylko częściowym rozwiązaniem. W trybie ciągłym można pozyskiwać energię z urządzeń chłodniczych (mroźnie szokowe, chłodnie, komory składowania), gdyż te pracują 24 h na dobę. W urządzeniach chłodniczych w sensie fizykalnym zimno nie jest produkowane, lecz odprowadzane ciepło. Na ogół jest ono emitowane do otoczenia za pomocą kondensatora. W piekarni zmierzającej do optymalizacji energetycznej ciepło z komór chłodniczych i sprężarek przenoszone jest dzięki pomocy systemu MIWE eco recover na wodę w obiegu grzewczym. To nic nie kosztuje, a chroni środowisko.

Przykładowe wykorzystanie: ciepło odzyskane z komory mroźniczo-garowniczej MIWE GVA zostaje zamienione przez system MIWE eco:recover w ciepłą wodę, która w tym samym automacie wykorzystywana jest do ogrzania garowni. Efekt: znaczna oszczędność energii. Inny przykład z praktyki: ciepło z 14 pieców i 4 centrali grzewczych zostaje przejęte przez 4 systemy MIWE eco:nova i poprzez 3 oddzielne zbiorniki rozdzielone do różnych urządzeń odbierających energię: myjki do koszy, dwóch obiegów wody użytkowej, ogrzewania podłogowego i klimatyzacji.

Małgorzata Majdan, Geth

• W poszukiwaniu oszczędności – odzysk ciepła z pieców i urządzeń chłodniczych w piekarni
• Jak zaoszczędzić na energii elektrycznej?
• Inwestycje w OZE w sektorze piekarniczo-cukierniczym
• Zainwestuj w instalacje fotowoltaiczne – to się opłaca!